Rentebeleid werpt vruchten af

De signalen dat de Europese economieën in een vertragingsfase zijn terechtgekomen, zijn overduidelijk. Het rentebeleid van de Europese Centrale Bank (ECB) begint dus effect te sorteren. Ondernemers investeren minder en consumenten geven minder uit. De hoge inflatie en de sterk gestegen rente zijn hier in belangrijke mate debet aan. Het goede nieuws is dat de inflatie al enkele maanden dalende is, met name door de snel teruglopende kosten voor energie.

Bescheiden wereldwijde economische groei

De eerder door de financiële autoriteiten vastgestelde recessie, is door meer actuele cijfers ontkracht, want de eerste twee kwartalen is er in Europa toch sprake van economische groei (zij het met 0,1% en 0,3% buitengewoon bescheiden). Enigszins positief is het nieuws dat het International Monetair Fonds (IMF) de groeiprognose voor de wereldeconomie voor 2023 van 2,8% naar 3,0% heeft bijgesteld. De economische groei blijft hiermee overigens in historisch perspectief aan de lage kant.

Economie China blijft achter

Tot op heden is vooral China er niet in geslaagd om de economische groei aan te zwengelen, ondanks menige poging daartoe. In het verleden werd China gezien als aanjager van de groei van de wereldeconomie, maar dit is nog niet echt van de grond gekomen. Wellicht kunnen nieuwe omvangrijke economische stimuleringsprogramma’s verwacht vanuit de centrale regering in de tweede helft van 2023 enige verlichting bieden. Chinese aandelen vormen slechts een paar procent van je aandelenbeleggingen, maar de invloed van de Chinese economie reikt natuurlijk veel verder dan haar eigen bescheiden aandelenbeurs.

Groeiprognose voor 2024

Het IMF voorziet voor 2024 een economische groei van 1,5% voor Europa en 1% voor de Verenigde Staten, percentages die aanzienlijk onder het historisch gemiddelde liggen. Mede hierdoor is de kans reëel dat de inflatie harder zal gaan dalen dan eerder verwacht. Dit kan voor de financiële autoriteiten reden zijn om dit najaar een einde te maken aan de langdurige reeks van renteverhogingen.

Bedrijfscijfers tonen minder positief beeld

Uit de recente bedrijfscijfers blijkt dat de zaken over het algemeen wat minder goed gaan dan voorheen. We zien meer waarschuwingen voor lagere winsten en verwachtingen die vaak naar beneden worden bijgesteld. Bedrijven hebben het lastiger om de hogere kosten door te rekenen naar hogere prijzen voor hun producten en diensten. Hierdoor nemen bij veel bedrijven de winstmarges af. Consumenten lijken de eerdere forse prijsverhogingen beu te worden en worden kritischer in hun uitgaven. Dit heeft met name gevolgen voor de verkoop van de bekende A-merken. De gemiddelde  koers-/winstverhouding van aandelen kan hierdoor iets oplopen, maar is historisch nog steeds ongeveer gemiddeld. Naar deze maatstaf zijn aandelen redelijk geprijsd.

Stijgingen hypotheekafsluitingen en autoverkoop

Hoewel het nog te vroeg is om te spreken van een ommekeer, is het zeker positief dat de daling van de huizenprijzen tot stilstand is gebracht en dat er zelfs weer sprake is van een lichte stijging. Kopers tonen meer vertrouwen door weer vaker boven de vraagprijs te bieden, zoals voorheen. Mede door de sterk gestegen lonen is het aantal afgesloten hypotheken het eerste halfjaar van 2023 merkbaar gestegen.

Ook de autoverkoop zit weer overtuigend in de lift, terwijl aanzienlijke investeringen worden gedaan op het gebied van de energietransitie. Zo investeren grote energiemaatschappijen vele miljarden om de capaciteit van het elektriciteitsnet uit te breiden.

Arbeidsmarkt

De arbeidsmarkt is nog steeds zeer gespannen en er staan veel vacatures, soms al jaren, open. Mede hierdoor zijn werkgevers extra zuinig op hun bestaande personeel en worden er voor werknemers goede CAO’s afgesloten. Dit heeft een positief effect op de koopkracht van vooral de werkende bevolking.

Inflatie en renteverwachtingen

Wat dit allemaal voor gevolgen heeft voor de aandelenmarkten en de geld- en kapitaalmarktrente blijft altijd giswerk. Een mogelijke stijging van een kwart procent in de geldmarktrente in Europa lijkt waarschijnlijk, terwijl in de Verenigde Staten (VS) de top van die rente wellicht al bereikt is. Dit hangt voornamelijk af van de verdere afname van de (kern)inflatie, maar de signalen stemmen ons positief.

Door de fors gestegen geldmarktrente (korte rente) hebben de centrale banken voldoende ‘speelruimte’ gecreëerd om bij een eventuele recessie stimulerende maatregelen te kunnen nemen. Echter staat het terugdringen van de inflatie nog steeds op nummer één. Alleen al hierom is het wijs dat de Europese Centrale Bank (ECB) en de Federal Reserve (Fed) een mogelijke renteverhoging dit najaar in overweging nemen. Belangrijke reden hiervoor is dat men de macro-economische effecten van de eerdere renteverhogingen even wil afwachten. Ervaring leert dat de effecten tot wel één tot twee jaar kunnen doorwerken in de economie.

De kapitaalmarktrente (lange rente) lijkt op het huidige relatief hoge niveau te stabiliseren en levert een positieve bijdrage aan de dekkingsgraden van pensioenfondsen. Tegelijkertijd hebben bedrijven meer last van de sterk gestegen rente en schroeven mede daarom hun investeringen terug. Hierdoor koelt de economie af en in combinatie met de minder gunstige economische groeicijfers neemt de kans toe dat de aandelenkoersen zich de komende maanden wat gematigder zullen ontwikkelen.

Onvoorspelbare gebeurtenissen

De financiële wereld blijft gevoelig voor onverwachte gebeurtenissen die zowel positieve als negatieve invloeden kunnen hebben. Zo kan een plotselinge positieve wending van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne het economisch klimaat wereldwijd verbeteren, terwijl verdere escalatie juist een tegengesteld effect kan hebben. Bemoedigend is de recente voorzichtige toenadering van de VS richting China. Het zou voor alle partijen het beste zijn als tussen deze twee wereldmachten een werkbare zakelijke samenwerking tot stand zou komen.

Samengevat

• Renteveranderingen beginnen effect te sorteren in de Europese economieën.
• Daling van de huizenprijzen vertraagt en er is zelfs sprake van een lichte stijging.
• Bescheiden economische groei in Europa, met groeiprognoses bijgesteld door het IMF.
• China worstelt met het aanjagen van economische groei, ondanks stimuleringsprogramma’s.
• Toename in afgesloten hypotheken en autoverkoop, met investeringen in energietransitie.
• Gespannen arbeidsmarkt en goede CAO’s versterken koopkracht van werkende bevolking.
• Onzekerheden rond aandelenmarkten en renteverwachtingen, met mogelijke stijging van geldmarktrente.
• Onvoorspelbare gebeurtenissen kunnen zowel positieve als negatieve effecten hebben op de financiële wereld, zoals ontwikkelingen tussen Rusland en Oekraïne en toenadering tussen de VS en China.