Inflatie en economische krimp in Europa

In veel Europese landen is de daling van de inflatie en vooral de snelheid daarvan omvangrijker dan eerder verondersteld. De daling wordt met name veroorzaakt door de snel dalende energieprijzen. Nederland heeft inmiddels drie kwartalen van een bescheiden economische krimp meegemaakt. Daarmee bevinden wij ons al geruime tijd in een (technische) recessie. Dit heeft een drukkend effect op de inflatie.

De Europese Centrale Bank (ECB) en de Federal Reserve (Fed) hebben met de snelle stijging van de geldmarktrente het beoogde effect bereikt, namelijk het afkoelen van de economie. Beleggers kijken nu reikhalzend uit naar het inzetten van de daling van de geld- en kapitaalmarktrente.

Vooral institutionele beleggers zoals pensioenfondsen, verzekeraars en obligatiefondsen zullen hiervan veel profijt hebben. Bij een daling van de rente stijgen namelijk de koersen van obligaties. De maand november is voor obligatiebeleggers dan ook de beste maand geworden sinds de kredietcrisis. Mede hierdoor wordt het verlies van obligatieportefeuilles over 2022 een beetje goedgemaakt.

Topgroei Amerikaanse economie in derde kwartaal

De Verenigde Staten (VS) hebben ons eerder verrast met meevallende economische groeicijfers, maar de groei in het derde kwartaal steekt er met kop en schouders bovenuit.

Na correctie blijkt dat de Amerikaanse economie in het derde kwartaal met 5,2% is gegroeid, wat het afgelopen kwartaal tot een van de beste van deze eeuw maakt. De S&P 500 liet zich in november van haar beste kant zien met een groei van 8,9%. Sinds het begin van de COVID-19-pandemie presteren de VS substantieel beter dan China op het gebied van economische groei.

Economen hadden eerder al gewaarschuwd dat de groei in het vierde kwartaal mogelijk zou kunnen tegenvallen. Recente berichtgeving bevestigt deze verwachting: de huidige economische groeicijfers laten inderdaad een daling zien.

Verder waren in de VS meevallende cijfers over de inflatie. De consumentenprijzen stegen in oktober wederom 0,2% minder hard dan de maand ervoor. De kerninflatie daalde naar 2,3%. Als deze daling kan worden volgehouden, biedt dit de Fed mogelijk voldoende ruimte om medio 2024 te beginnen met het verlagen van de beleidsrente.

Positieve signalen voor beleggers

Er zijn meer positieve signalen waar beleggers hoop uit kunnen putten voor de nabije toekomst.

• Zo is de inkoopmanagersindex van S&P Global een stuk minder somber geworden. De graadmeter steeg met 0,6 punt naar 47,1. Een stand onder de 50 wijst op negatieve economische vooruitzichten. Deze index is in het verleden een redelijk betrouwbare graadmeter gebleken, wat de richting van het herstel zeker niet onbelangrijk maakt. Verder is de Duitse economie minder gekrompen dan analisten eerder hadden voorspeld.
• Goed nieuws voor Europa is de ontwikkeling van een nieuw type batterij door het Zweedse Northvolt. Dit bedrijf heeft namelijk een zogenoemde ‘zoutbatterij’ ontwikkeld, waarvoor geen lithium, kobalt, grafiet en nikkel als grondstoffen meer nodig zijn. Hierdoor zal Europa op den duur veel minder afhankelijk zijn van landen als China en Congo voor energieopslag.
• Verder is de olieprijs deze week onder de 80 dollar gezakt. Blijkbaar hebben de toenemende internationale spanningen, met name die in het Midden-Oosten, tot nu toe weinig invloed gehad op de olieprijs. De onderhandelingen tussen de olieproducerende landen over het beperken van de olieproductie verliepen vorige week moeizaam.
• Naast aandelen en obligaties, steeg ook de goudprijs tot nu zelfs boven haar hoogste koers ooit en overschrijdt op dit moment de Bitcoin de grens van 40.000 dollar. Het optimisme heeft momenteel ook de particuliere vastgoedmarkt in haar greep.

Zijn de zorgen voor beleggers dan voorbij? Zeker niet. Het moet nog blijken of de inflatie blijft dalen en of de huidige magere of licht negatieve economische groeicijfers in Europa in het vierde kwartaal en in 2024 weer zullen herstellen.

Geopolitieke spanningen en financiële risico’s nemen toe

De geopolitieke spanningen in de wereld kunnen mogelijk roet in het eten gooien. De hernieuwde aanvallen van Israël in de Gazastrook zetten extra druk op de onderhandelingen over de vrijlating van gevangenen door Hamas. Israël houdt echter, ondanks de sterk toegenomen internationale druk, voet bij stuk om Hamas volledig uit te schakelen. Hierdoor wordt het risico groter dat dit conflict zich regionaliseert.

Landen als Iran en Jemen verkennen voortdurend hun mogelijkheden om de oorlog tussen Israël en de Palestijnen in het voordeel van Hamas te beïnvloeden. De VS houden echter voortdurend de vinger aan de pols en zullen naar verwachting direct ingrijpen als het conflict dreigt te escaleren. De mogelijke economische gevolgen hiervan hebben we reeds beschreven in onze vorige maandbrief.

Veerkrachtig beleggen in tijden van onzekerheid

In onze eigen regio nemen de politieke spanningen ook toe, en een gemeenschappelijk Europees veiligheidsbeleid wordt steeds lastiger en complexer. Landen als Hongarije en Polen frustreren veel Europese initiatieven. Wat dat betreft blijven er voldoende zorgen die ons dwingen om met beide benen op de grond te blijven staan.

Wat betreft sociaaleconomische en politieke stabiliteit in de wereld zijn we nog lang niet uit de storm en lijkt het reëel om te verwachten dat het jaar 2024 wederom veel maatschappelijke en geopolitieke onrust met zich mee zal brengen. Het is een herinnering aan het belang van een lange termijn benadering in beleggen, waarbij we ons niet laten afleiden door de economische waan van de dag.

Samengevat

• In Europa daalt de inflatie en koelt de economie verder af.
• Beleggers anticiperen op rentevoorspellingen, met de hoop op een daling van de rente.
• De Amerikaanse economie presteerde in Q3 uitstekend met een sterke groei.
• Positieve signalen bieden hoop voor beleggers.
• Een maand van groei voor aandelen, obligaties, goud en Bitcoin.
• Toenemende geopolitieke spanningen, zoals het Israëlisch-Palestijnse conflict en politieke onrust in Europa, zorgen voor onzekerheid op de financiële markten.